TÜRKİYE İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), evcil hayvan girişi yasak olduğu gerekçesiyle görme engelli bireyi rehber köpeğiyle kabul etmeyen sosyal tesisin bağlı olduğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) 150 bin TL idari para cezası uyguladı.
Görme engelli M.K., İBB tarafından işletilen Beykoz Sahil Sosyal Tesisi’ne rehber köpeği ile, evcil hayvan girişi yasak olduğu gerekçesiyle, alınmadığını ileri sürerek TİHEK’e başvurdu. M.K., rehber köpeklerin çeşitli engelli gruplarına ve belirli kronik hastalıklara sahip bireylere bağımsızlık ve güvenlik sağlamak amacıyla özel olarak eğitildiğini, yaygın olarak görme engelli bireyler tarafından kullanıldığını, bu köpeklerin sahiplerine günlük yaşamlarında yön bulma, engellerden kaçınma, tehlikeleri fark etme ve sosyal etkileşimlerde yardımcı olma konularında destek olduğunu, bu nedenle engelli bireyler için güvenli ve bağımsız hareket etmeyi sağladıklarını vurguladı. M.K., başvurusunda engellilik temelinde ayrımcılığa uğradığını iddia etti.
İBB ise TİHEK’e gönderdiği yazılı görüşte, tesise evcil hayvan ile girişin yasak olduğunu, buna ilişkin bilgilendirme tabelalarının tesiste yer aldığını, tesis yalnızca açık alanda bulunan kafeterya bölümüne, taşıma kabında olmak şartıyla evcil hayvan ile giriş yapılmasının mümkün olduğunu bildirdi. Belediye ayrıca, konuyla ilgili başvuranın bilgilendirildiğini ve kendisine yardımcı olunabileceğinin belirtildiğini, İBB bünyesinde hizmet yürüten ve eşit hizmet sunmayı amaç edinen sosyal tesislerde ayrımcılık yapılmasının söz konusu olmadığını belirtti.
‘AYRIMCILIK KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMELİ’
Başvuruyu inceleyen TİHEK, rehber köpeklerin sıradan evcil hayvanlar gibi değerlendirilmemesi gerektiğini, onların görme engelli bireylerin bağımsız hareketini sağlayan birer yardımcı olduğunu vurguladı. Kararda, “Görme engelli kişilerin rehber köpekleri ile birlikte belirli bir binaya ya da kamuya açık alana girişine izin verilmemesinin engelliliğe dayalı ayrımcılık kapsamında değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir” denildi.
Kararda, engellilik temelinde ayrımcılığın hem ulusal, hem de uluslararası hukuka aykırı olduğuna dikkat çekildi. Görme engelli başvuranın tesise rehber köpeği ile girerek hizmet almak istediği, ancak evcil hayvan girişi yasak olduğu gerekçesiyle içeri alınmadığı ve hizmetten yararlandırılmadığı, engellilik temelinde ayrımcı muameleye maruz bırakıldığı ve ayrımcılık yasağının ihlali edildiği kanaatine varıldığı belirtildi. İBB’nin erişimi sağlamak adına herhangi bir makul düzenleme yapmadığı, başka çözüm üretmediği de kararda ifade edildi. Bu gerekçelerle belediyeye 150 bin TL idari para cezası uygulanmasına karar verildi.
