Antibiyotik Direnci: Tifoya Karşı Büyük Tehdit

Tifo tedavisinde antibiyotikler kritik bir rol oynuyor. Ancak son otuz yılda, bakterinin yaygın kullanılan antibiyotiklere karşı bağışıklık geliştirdiği gözlemlendi. S. Typhi, artık ampisilin, kloramfenikol ve trimetoprim/sülfametoksazol gibi ilk nesil antibiyotiklere dirençli hale gelmiş durumda. Üstelik daha yeni antibiyotiklere, örneğin florokinolonlara ve üçüncü nesil sefalosporinlere de direnç kazanmaya başladı.

TEHDİT GİDEREK BÜYÜYOR

2016 yılında Pakistan’da tanımlanan ilk “aşırı dirençli” (extensively drug-resistant – XDR) tifo türü, kısa sürede baskın genotip haline geldi. 2019 yılı itibarıyla, XDR tifo vakalarının sayısı dramatik şekilde artarken, bu dirençli türler yalnızca Güney Asya’da değil, Güneydoğu Asya, Doğu ve Güney Afrika, Birleşik Krallık, ABD ve Kanada gibi bölgelere de yayıldı.

YENİ NESİL ANTİBİYOTİKLERE DİRENÇLİ

Günümüzde tifo tedavisinde kullanılan son etkili ağızdan alınabilir antibiyotik azitromisin. Ancak son çalışmalar, azitromisine karşı direnç kazandıran mutasyonların da yayıldığını gösteriyor.

Bu mutasyonların XDR tifo türlerine geçmesi halinde, tifo tedavisi için etkili ağızdan alınabilir antibiyotik kalmayabilir. Böyle bir senaryoda, tedavisiz vakaların yüzde 20’ye varan ölüm oranına sahip olması, ciddi bir sağlık krizi yaratabilir.

Uzmanlara göre; tifo salgınlarını önlemede en etkili yöntemlerden biri, tifo konjuge aşılarının yaygınlaştırılması.

Pakistan, tifoya karşı rutin aşılamayı başlatan ilk ülke olarak öncü bir rol oynuyor. Uzmanlar, diğer ülkelerin de Pakistan’ı takip ederek aşı programlarını genişletmesi gerektiğini vurguluyor.

Hindistan’da yapılan bir araştırma, şehirlerde çocukların aşılanmasının tifo vakalarını ve ölümlerini yüzde 36 oranında azaltabileceğini öngörüyor.

‘ULUSLARARASI BOYUT KAZANABİLİR’

Tifo vakalarının yüzde 70’inin Güney Asya’dan kaynaklandığı bilinse de, COVID-19 pandemisinin gösterdiği üzere, modern ve küreselleşmiş dünyada hastalıklar hızla uluslararası boyut kazanabiliyor.

Sağlık uzmanları, ülkelerin tifo aşılarına erişimi artırması, yeni antibiyotikler geliştirmesi ve mevcut ilaçların etkisini koruyacak politikalar benimsemesi gerektiği konusunda uyarıyor.